Οι νεοπλασματικοί – καρκινικοί δείκτες είναι πρωτεΐνες που παράγονται από τα καρκινικά κύτταρα του σώματος ή και από υγιή κύτταρα ως αντίδραση του οργανισμού στην ύπαρξη του όγκου.
Κάποιοι δείκτες είναι ειδικοί σε έναν τύπο καρκίνου, ενώ άλλοι εμφανίζονται στους περισσότερους.
Μπορούν να φανούν χρήσιμοι για την παρακολούθηση της κλινικής πορείας του ασθενή, για την παρακολούθηση της εξέλιξης της θεραπείας του και μερικές φορές να φανούν χρήσιμοι για την εκτίμηση της έκτασης του νεοπλάσματος.
Η μέτρηση ενός καρκινικού δείκτη γίνεται με υπόδειξη του κλινικού ιατρού, μετά τη διάγνωση του καρκίνου ή όταν υπάρχει σοβαρή υποψία για την ύπαρξή του.
Είναι απαραίτητο να κατανοήσουμε ότι οι νεοπλασματικοί δείκτες δεν αποτελούν καθοριστικό εργαλείο για τον αποκλεισμό του καρκίνου ή για την οριστική διάγνωσή του καθώς θα πρέπει να ερμηνεύονται σε συνδυασμό με άλλες εξετάσεις.
Χρήσιμοι καρκινικοί δείκτες είναι :
- Καρκινικό αντιγόνο Ca 125 : Πρόκειται για δείκτη που βοηθάει στην παρακολούθηση του καρκίνου των ωοθηκών.
- Καρκινικό αντιγόνο Ca 15-3: Είναι βλεννώδους τύπου αντιγόνο μεγάλου μοριακού βάρους που παράγεται από τα κύτταρα του καρκίνου του μαστού.
- Καρκινικό αντιγόνο Ca 19-9 : Εκκρίνεται από καρκίνωμα του στομάχου, του παγκρέατος και δευτερευόντως από άλλες θέσεις του Γαστρεντερικού συστήματος (ΓΕΣ ).
- Α-Εμβρυική σφαιρίνη α- FP: Eλέγχεται σαν νεοπλασματικός δείκτης ηπατώματος και βλαστικών νεοπλασμάτων ωοθήκης και όρχεος.
- Καρκινoεμβρυικό αντιγόνο CEA: Εμφανίζεται αυξημένο σε κακοήθιες του εντέρου και άλλων θέσεων του ΓΕΣ καθώς και σε μεταστάσεις.
- Ειδικό Προστατικό αντιγόνο PSA: Ειδικό για το όργανο προστάτη, αλλά όχι ειδικό για τον καρκίνο του προστάτη.
- Ελεύθερο προστατικό αντιγόνο Free PSA: Προσφέρει στην αξιολόγηση αυξημένων τιμών PSA.